آیه 134 سوره طه

وَ لَوْ أَنَّا أَهْلَكْناهُمْ بِعَذابٍ مِنْ قَبْلِهِ لَقالُوا رَبَّنا لَوْ لا أَرْسَلْتَ إِلَيْنا رَسُولاً فَنَتَّبِعَ آياتِكَ مِنْ قَبْلِ أَنْ نَذِلَّ وَ نَخْزى‌ (134)

وَ لَوْ أَنَّا أَهْلَكْناهُمْ بِعَذابٍ مِنْ قَبْلِهِ‌: و اگر ما هلاك مى‌نموديم كفار را به عذابى از نزد خود به سبب كفر ايشان پيش از بعثت حضرت محمد صلّى اللّه عليه و آله، يا پيش از نزول قرآن، يا پيش از نمودن حجت و برهان. لَقالُوا رَبَّنا لَوْ لا أَرْسَلْتَ إِلَيْنا رَسُولًا: هر آينه گفتندى در وقت نزول عذاب، اى پروردگار ما، چرا نازل نفرمودى به سوى ما پيغمبرى از جانب خود تا ما را به عبادت و طاعت ذات يگانه تو دعوت نمايد.

فَنَتَّبِعَ آياتِكَ‌: 1- پس پيروى مى‌كرديم آيتهاى تو را كه به او فرستادى.

مِنْ قَبْلِ أَنْ نَذِلَّ وَ نَخْزى‌: پيش از آنكه خوار شويم در دنيا به كشتن و اسيرى و رسوا گرديم در قيامت به داخل شدن در آتش جهنم. 2- پيش از آنكه خوار و رسوا شويم به عذاب قبر و عقاب جهنم. 3- پيش از خوارى و رسوائى ما در جهنم. پس ما به جهت اتمام حجت و رفع عذر آنها، پيغمبر و قرآن فرستاديم، و لكن ايشان عناد ورزيده انكار و تكذيب نمودند. بنابراين هيچكس را بر خداى تعالى حجت نخواهد بود، بلكه خداوند را بر تمامى بندگان حجت باشد، چنانچه مى‌فرمايد: «رُسُلًا مُبَشِّرِينَ وَ مُنْذِرِينَ لِئَلَّا يَكُونَ لِلنَّاسِ عَلَى اللَّهِ حُجَّةٌ بَعْدَ الرُّسُلِ» «1».

«1» سوره نساء، آيه 165.

جلد 8 - صفحه 354

وَ قالُوا لَوْ لا يَأْتِينا بِآيَةٍ مِنْ رَبِّهِ أَ وَ لَمْ تَأْتِهِمْ بَيِّنَةُ ما فِي الصُّحُفِ الْأُولى‌ (133) وَ لَوْ أَنَّا أَهْلَكْناهُمْ بِعَذابٍ مِنْ قَبْلِهِ لَقالُوا رَبَّنا لَوْ لا أَرْسَلْتَ إِلَيْنا رَسُولاً فَنَتَّبِعَ آياتِكَ مِنْ قَبْلِ أَنْ نَذِلَّ وَ نَخْزى‌ (134) قُلْ كُلٌّ مُتَرَبِّصٌ فَتَرَبَّصُوا فَسَتَعْلَمُونَ مَنْ أَصْحابُ الصِّراطِ السَّوِيِّ وَ مَنِ اهْتَدى‌ (135)

ترجمه‌

و گفتند چرا نمى‌آورد براى ما معجزه‌اى از پروردگارش آيا نيامد براى آنها معجزه آنچه بود در كتابهاى پيشين‌

و اگر آنكه ما هلاك ميكرديم آنها را بعذابى پيش از او هر آينه ميگفتند پروردگار ما چرا نفرستادى بسوى ما پيغمبرى پس پيروى كنيم آيتهاى تو را پيش از آنكه خوار شويم و رسوا گرديم‌

بگو هر يك از ما و شما در انتظار است پس منتظر باشيد و پس از اين خواهيد دانست كه كيانند ياران راه راست و كيست كه هدايت يافت.

تفسير

- پس از ظهور معجزات باهرات بدست پيغمبر خاتم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم و مشاهده كفّار آنها را باز هر روز تقاضاى معجزه مخصوصى از معجزات انبياء سابق را مينمودند و خداوند از آن جوابى فرموده كه در مجمع تفسير شده بآنكه آيا نيامد براى آنها در قرآن بيان احوال امم سابقه كه از انبياء خودشان معجزاتى خواستند و ايشان براى آنها آوردند و باز ايمان نياوردند و هلاك شدند ممكن است اينها هم مثل آنها باشند و آوردن معجزه‌ئيكه ميخواهند بر ضرر آنها تمام شود و در صافى تفسير شده كه آيا نيامد براى آنها بيان آنچه در كتب سماويه است از معارف حقه و احكام كليّه در قرآن با آنكه آورنده آن درس نخوانده بود و كتاب نديده بود و شما او را از كودكى ميشناختيد و اين خود معجزه‌اى است از او كه احتياج بما زاد ندارد و در منهج و غيره نقل شده از بعضى كه گفته‌اند مراد آنستكه آيا نيامد براى آنها علامات پيغمبر خاتم در كتب انبياء سابق و در تو مشاهده نمودند اين خود بيّنه‌اى بود از آن كتب بر نبوّت تو و اينها قبول ننمودند پس معلوم ميشود معاندند و معجزه آوردن براى آنها فائده ندارد و دو احتمال ديگر هم بنظر حقير فعلا رسيده يكى آنكه مراد آن باشد كه آيا نيامد براى آنها دليل صدق آنچه در تورية و انجيل و سائر كتب سماوى است و آنها يا منكر شدند مانند بت پرستان مكّه يا عمل بآن ننمودند مانند يهود و نصارى با آنكه نبوّت پيغمبر خاتم باسم و رسم در آن كتب تصريح شده بود و اگر آنها بآن كتب ايمان داشتند بايد به پيغمبر خاتم هم ايمان بياورند ديگر

جلد 3 صفحه 537

آنكه مراد آن باشد كه آيا نيامد براى آنها شاهد صدقى كه براى كتب سماوى سابقه آمد كه معجزه باشد و چيزى كه بشر از آوردنش عاجز است چون معجزات پيغمبر ما هم مانند معجزات ساير انبياء بود يا برتر و بالاتر خلاصه آنكه دليل صدقى كه آنها داشتند پيغمبر ما هم داشت و اظهار فرموده بود و آنها از راه عناد و لجاج نپذيرفته بودند و ديگر نميشود هر روز جريان امور عادى عالم را كه همه بر طبق نظم و حكمت مقرر شده براى تقاضاى اشخاص عنود و لجوج بهم زد با آنكه مؤثر در آنها هم نيست بلكه مضرّ است چون استحقاقشان براى عقوبت بيشتر ميشود و تعجب از اين جماعت است كه اگر خداوند قبل از بعثت پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم يا قبل از نزول قرآن آنها را مستأصل و هلاك ميفرمود بعذاب دنيوى روز قيامت در پيشگاه الهى عرضه ميداشتند پروردگار ما چرا در دنيا براى ما پيغمبرى نفرستادى تا ما پيروى كنيم احكام و آيات تو را كه او ابلاغ ميفرمود پيش از آنكه ذليل و خوار شويم در دنيا بقتل و اسيرى و در آخرت هم ببدبختى و رسوائى و خلود در آتش جهنّم گرفتار گرديم و تا اندازه‌اى حرفشان هم حسابى بود و خداوند آنها را تهديد فرمود بدستورى كه داد به پيغمبر خود كه بآنها بفرمايد هر يك از ما و شما بايد منتظر عاقبت كارمان باشيم پس شما منتظر باشيد و بعد از فتح اسلام يا روز قيامت خواهيد دانست كه كيانند راه پيمايان طريق مستقيم و صاحبان دين حقّ و كيست آنكس كه راه يافت بحقّ و راهنمائى نمود بخلق يعنى وجود مبارك ختمى مرتبت صلّى اللّه عليه و آله و سلّم در مجمع از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه وانگذاريد خواندن سوره طه را چون خدا دوست دارد آنرا و دوست دارد خواننده آنرا و كسيكه مداومت نمايد قرائت آنرا خداوند روز قيامت نامه عمل او را بدست راستش ميدهد و حساب نميكند با او كارهائى را كه در اسلام بجا آورده و عطا ميكند باو در آخرت از ثواب بقدرى كه راضى شود.

جلد 3 صفحه 538

وَ لَو أَنّا أَهلَكناهُم‌ بِعَذاب‌ٍ مِن‌ قَبلِه‌ِ لَقالُوا رَبَّنا لَو لا أَرسَلت‌َ إِلَينا رَسُولاً فَنَتَّبِع‌َ آياتِك‌َ مِن‌ قَبل‌ِ أَن‌ نَذِل‌َّ وَ نَخزي‌ (134)

و ‌اگر‌ محققا ‌ما هلاك‌ كرده‌ بوديم‌ ‌آنها‌ ‌را‌ ‌از‌ قبل‌ ‌از‌ فرستادن‌ ‌رسول‌ ‌هر‌ آينه‌ ميگفتند پروردگار ‌ما چرا نفرستادي‌ و ارسال‌ نكردي‌ بسوي‌ ‌ما رسولي‌ ‌پس‌ متابعت‌ ميكرديم‌ آيات‌ ترا ‌از‌ پيش‌ اينكه‌ بذلت‌ و خزيان‌ بيفتيم‌ (تنبيه‌) يك‌ قسمت‌ عقايد و اخلاق‌ و افعال‌ احتياج‌ بآمدن‌ ‌رسول‌ نيست‌ بحكم‌ عقل‌ ثابت‌ ميشود مثل‌ شرك‌ و كفر چون‌ ادله‌ عقليّه‌ ‌بر‌ توحيد و صفات‌ الهيّه‌ قائم‌ ‌است‌ و ‌هم‌ چنين‌ بسياري‌ ‌از‌ صفات‌ رذيله‌ قبح‌ ‌آنها‌ و حسن‌ صفات‌ حميده‌ و همچنين‌ بسياري‌ ‌از‌ افعال‌ قبيحه‌ مثل‌ ظلم‌ و كذب‌ و تقلب‌ و نفاق‌ و امثال‌ اينها ‌اگر‌ خداوند مؤاخذه‌ كند قبل‌ ‌از‌ ارسال‌ رسل‌ خلاف‌ عدل‌ نيست‌ و استحقاق‌ عقوبت‌ ‌را‌ دارد لكن‌ تفضلا ميفرمايد: (وَ ما كُنّا مُعَذِّبِين‌َ حَتّي‌ نَبعَث‌َ رَسُولًا) اسري‌ آيه 16 لذا ميفرمايد ‌اينکه‌ عذر ‌را‌ ‌ما برطرف‌ كرديم‌ و ارسال‌ ‌رسول‌ كرديم‌ و حجة ‌را‌ تمام‌ كرديم‌.

جلد 13 - صفحه 131

(وَ لَو أَنّا أَهلَكناهُم‌ بِعَذاب‌ٍ مِن‌ قَبلِه‌ِ) پيش‌ ‌از‌ ارسال‌ ‌رسول‌ و انزال‌ كتاب‌ و جعل‌ احكام‌.

(لَقالُوا رَبَّنا لَو لا أَرسَلت‌َ إِلَينا رَسُولًا فَنَتَّبِع‌َ آياتِك‌َ) ‌با‌ اينكه‌ قلب‌ موقعي‌ ‌که‌ سياه‌ شد و قساوت‌ گرفت‌ ‌اگر‌ هزار پيغمبر بيايد و هزار كتاب‌ نازل‌ شود و هزار حجة اقامه‌ شود ‌از‌ قابليت‌ هدايت‌ افتاده‌ چنانچه‌ مشاهده‌ ميشود بالاخص‌ ‌در‌ دوره حاضره‌ ‌که‌ ‌اينکه‌ همه‌ علماء آمدند و ‌اينکه‌ همه‌ كتاب‌ها نوشتند و ‌اينکه‌ همه‌ بيانات‌ فرمودند خردلي‌ تاثير ‌در‌ بسياري‌ ‌از‌ قلوب‌ ندارد.

(مِن‌ قَبل‌ِ أَن‌ نَذِل‌َّ وَ نَخزي‌) فرداي‌ قيامت‌ خطاب‌ ميرسد (هلّا عملت‌) ‌اگر‌ بگويد نميدانستم‌ خطاب‌ ميرسد (هلا تعلمت‌) عذري‌ ‌بر‌ احدي‌ باقي‌ نميماند.

(آیه 134)- به هر حال این بهانه جویان مردمی حق طلب نیستند بلکه دائما در فکر بهانه گیری تازه‌ای می‌باشند حتی «اگر ما آنها را قبل از نزول این قرآن و آمدن پیامبر اسلام مجازات و هلاک می‌کردیم در قیامت می‌گفتند: پروردگارا! چرا پیامبری برای ما نفرستادی، تا از آیات تو پیروی کنیم پیش از آن که ذلیل و رسوا شویم»؟! (وَ لَوْ أَنَّا أَهْلَکْناهُمْ بِعَذابٍ مِنْ قَبْلِهِ لَقالُوا رَبَّنا لَوْ لا أَرْسَلْتَ إِلَیْنا رَسُولًا فَنَتَّبِعَ آیاتِکَ مِنْ قَبْلِ أَنْ نَذِلَّ وَ نَخْزی).

ولی اکنون که این پیامبر بزرگ با این کتاب با عظمت به سراغ آنها آمده هر روز سخنی می‌گویند و برای فرار از حق بهانه‌ای می‌تراشند.